गतिशील लोकतान्त्रिक पार्टीले मुलुकलाई खाद्यान्नमा आत्मनिर्भर बनाउन र ग्रामीण अर्थतन्त्रलाई औद्योगिकीकरणसँग जोड्न ‘गतिशील कृषि’ (Dynamic Agriculture) अभियानको राष्ट्रिय अवधारणा पत्र सार्वजनिक गरेको छ। पार्टीका संस्थापक सदस्य वीरेन्द्रबहादुर बस्नेतले मोरङ र झापामा विगत १५ वर्षदेखि सफल रूपमा सञ्चालन भइरहेको ‘आरजु राइस मिल’ को मोडेललाई अब देशव्यापी रूपमा विस्तार गरिने जानकारी दिनुभयो। यो अभियानले परम्परागत खेती प्रणालीलाई व्यावसायिक र नाफामूलक उद्यममा बदल्ने ठोस मार्गचित्र प्रस्तुत गरेको छ।
यस अवधारणाको मुख्य विशेषता भनेको किसानलाई प्रशोधन मिलको ‘सह-मालिक’ वा साझेदार बनाउनु हो। पार्टीले देशभर १५ वटा आधुनिक राइस मिल र प्रशोधन केन्द्रहरू स्थापना गर्ने योजना बनाएको छ, जसले करिब २ लाख ३० हजार बिघा जमिनलाई प्रणालीगत खेतीमा समेट्नेछ। यसबाट किसानले आफ्नो उत्पादनको उचित मूल्य मात्र पाउने छैनन्, बरु मिलबाट हुने नाफामा पनि हिस्सेदारी प्राप्त गर्नेछन्। यसले गर्दा किसानको वार्षिक प्रति बिघा आम्दानी २ लाख रुपैयाँसम्म पुग्ने प्रक्षेपण गरिएको छ।
पार्टीले कृषिमा आधारित १५ हजारभन्दा बढी नयाँ रोजगारी सिर्जना गर्ने र वार्षिक ७० अर्ब रुपैयाँ बराबरको खाद्यान्न आयात प्रतिस्थापन गर्ने लक्ष्य राखेको छ। धान, मकै र तोरी जस्ता प्रमुख बालीहरूको उत्पादकत्व बढाउन आधुनिक प्रविधि, उन्नत बीउ र सिँचाइको सुनिश्चितताका लागि पार्टीले राज्यसँग साझेदारी गर्ने नीति लिएको छ। “हामी किसानको पसिनाको मूल्य बिचौलियाको हातमा होइन, सिधै किसानकै खल्तीमा पुर्याउन चाहन्छौँ,” पार्टीको अवधारणा पत्रमा उल्लेख छ।
गतिशील कृषि अभियानले स्थानीय सरकारलाई कृषि विकासको मुख्य कार्यान्वयन निकायको रूपमा सशक्त बनाउने प्रस्ताव गरेको छ। ग्रामीण सडक, ऊर्जा र डिजिटल पूर्वाधारमा लगानी बढाउँदै खेतीयोग्य बाँझो जमिनलाई उत्पादनशील बनाउन पार्टीले विशेष प्रोत्साहन प्याकेज ल्याउनेछ। यसका साथै, जलवायु-स्मार्ट खेती र जैविक उत्पादनलाई प्राथमिकता दिँदै नेपाली कृषि उत्पादनलाई विश्व बजारमा प्रतिस्पर्धी बनाइनेछ।
यो अभियान कार्यान्वयनका लागि करिब ४ अर्ब ५० करोड रुपैयाँ लगानीमा प्रशोधन केन्द्र र अनुसन्धान इकाइहरू स्थापना गरिनेछ। यस मोडेलमा सहभागी हुने किसानहरूको धान उत्पादन ३० प्रतिशत र मकै उत्पादन ५० प्रतिशतसम्म वृद्धि हुने सफल परीक्षणले देखाइसकेको छ। गतिशील लोकतान्त्रिक पार्टीले कृषिलाई केवल गुजाराको माध्यम नभई एक सम्मानित र गर्विलो पेशाको रूपमा स्थापित गर्ने प्रतिवद्धता जनाएको छ।